Otvaranje izložbe „Blago i Carevi – Raskoš rimske Srbije“, 10. mart 2018. godine
08. Mart 2018
Narodni muzej u Beogradu je u saradnji sa italijanskim partnerom, fondacijom Akvileja iz Akvileje pripremio izložbu „Blago i Carevi – Raskoš rimske Srbije“ koja će se održati od 10. marta do 03. juna 2018. godine u Palati Meizlik u Akvileji.
Na izložbi će biti predstavljeni izuzetni predmeti kulturnog nasleđa Srbije. Za ovu priliku su odabrani eksponati iz reda najznačajnijih ostvarenja umetnosti i zanatstva vremena kada je teritorija današnje Srbije činila integralni deo Rimske imperije. Eksponati izložbe potiču iz širokog hronološkog okvira između I i VI veka, odnosno počev od ranog Rimskog carstva, preko perioda Tetrarhije, sve do vremena Konstantina Velikog i perioda ranog hrišćanstva. To je upravo i vreme kada je grad Akvileja bio jedan od najvećih i najbogatijih gradova Carstva na tlu današnje Italije. Zahvaljujući svom geografskom položaju i impresivnom razvoju, Akvileja je postala veoma važno žarište širenja kulturnih uticaja koji su, dolinom reke Save,iz severne Italije dopiralina Balkan. Izuzetni i sami po sebi, eksponati izložbe će biti predstavljeni u kontekstu istorijskih i kulturnih događaja koji su značajno oblikovali ovaj dugi istorijski period.
U okviru postavke će biti predstavljen 61 eksponat iz Srbije, među kojima je 30 iz fonda Narodnog muzeja u Beogradu, zajedno sa predmetima iz drugih muzeja: Muzej Vojvodine (3); Narodni muzej Požarevac (1); Muzej Srema, Sremska Mitrovica (10); Narodni muzej Niš (4); Muzej Krajine, Negotin (1); Muzej grada Beograda (3); Narodni muzej Zaječar (8), privatna kolekcija (1).
U Palati Meizlik u Akvileji na značaj i moć rimskih imperatora uputiće raznorodni eksponati poput paradnih šlemova i vladarskih skiptara. U postavku će biti uvršteni i carski portreti u bronzi, poput portreta imperatora Trajana, kao dela monumentalne skulpture sa mosta na obali Dunava na Đerdapu, sa svim odlikama realizma rimske portretne umetnosti, svojstvenog I i početku II veka, kao i moćni portet Konstantina Velikog, rođenog u Nišu, imperatora koji je svoju viziju o toleranciji prema progonjenim hrišćanima ostvario Ediktom313. godine u Milanu, promenivši pogled na svet ljudi tog doba i dalje tokove istorije. Pored portreta ova dva imperatora-vizionara biće izloženi i portreti rimskih vladara III veka, careva Albina, Makrina i Kara, ali i portreti od porfira iz vremena Tetrarhije, kao što je portret Galerija iz Romulijane - Gamzigrada ili portret Konstancija II iz Sirmijuma. Na izložbi u Italiji će biti i izuzetna grupa tetrarha iz Gamzigrada, carske Romulijane, kao i veličanstvena Beogradska kameja izvedena u višeslojnom sardoniksu, a u slavu pobede Konstantina Velikog nad varvarima.
Izložba će osvetliti i period promena Rimske imperije u provincijama na tlu današnje Srbije, period raskošnih carskih palata i gradova: Medijanu Konstantina Velikog, Romulijanu (Gamzigrad), rodno mesto cara Galerija, Šarkamen Maksimina Daje ili Sirmijum, jednu od četiri zvanične prestonice Rimskog carstva u kojoj se nalazila palataKonstantina Velikogi njegovog sina Konstancija II.
Među eksponatima izložbe „Blago i Carevi – Raskoš rimske Srbije“ naročito se ističu i monumentalni, bogato dekorisani pozlaćeni vojni šlemovi sa početka IV veka, iz Berkasova i Jarka, pronađeni u blizini carskog Sirmijuma iz vremena bitaka koje su radi prevlasti između sebe vodili Konstantin Veliki i Licinije. Pored eksponata koji veličaju carsku moć biće izložena i dela koja svedoče o religiji i verovanjima, kao i promenama tokom dugog istorijskog perioda koji ova izložba prati: reljefi boga Mitre, statuete Asklepija i Higije iz Medijane,glave boginje Venere iz Sirmijuma i Medijane, Herkula iz Gamzigrada.
Izložba se realizuje u okviru kulturne saradnje Republike Italije i Republike Srbije i pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije. Postavku prati i dvojezičan katalog na engleskom i italijanskom, koji je plod saradnje srpskih i italijanskih stručnjaka. Autor izložbe i koeditor publikacije je dr Ivana Popović, naučni savetnik, koordinator izložbe je mr Deana Ratković, muzejski savetik.